Volgens landelijke cijfers ligt het percentage ambulancezorgverleningen dat te maken heeft met zwangerschap of bevallingen op ongeveer 1% (Ambulancezorg Nederland). Dit getal is over de afgelopen jaren redelijk constant gebleven (2015, 0,9%; 2019 0,8%). Binnen de ambulancezorg heb ik zelf de transitie meegemaakt van de verloskundige actieve huisarts naar de huidige tijd waarin de huisarts vrijwel geen actieve rol meer speelt bij bevallingen thuis. Het aantal vrouwen dat binnen de eerste lijn bevalt is vanaf de jaren 2000 ook flink gedaald en in de tweede lijn gestegen. Als gevolg hiervan wordt de ambulancezorgverlener vandaag de dag dus ook minder geconfronteerd met acute zorgvragen bij zwangeren en eventuele complicaties tijdens of na een bevalling. Het zelfstandig begeleiden als ambulanceverpleegkundige van een bevalling in de ambulance komt heel weinig voor. Zelf heb ik dit dit maar vier keer meegemaakt in 22 jaar, waarvan de meest indrukkende bevalling die ik heb begeleid er een was van een meisje van 12-jaar die beviel in het toilet van een basisschool. Deze situatie is breeduit in de media verschenen en het moge duidelijk zijn dat ik hierover in dit blog niets over ga schrijven behalve dat het voor mij en mijn collega's een indrukwekkende situatie was. 

Hoewel de kans op een bevalling in de ambulance bij vrouwen die worden verwezen naar het ziekenhuis in verband met een ‘niet vorderende uitdrijving’ klein is, legde ik toch bij elke rit trouw alle spullen (in de verpakking) klaar die nodig zijn bij een bevalling. "Just in case!". Dit heet zekerheden inbouwen. Je kunt maar beter te allen tijde voorbereid zijn, heb ik vaak gedacht bij weer een rit “niet vorderende uitdrijving”. Als de baby zich onverhoopt toch aandient, heb ik in ieder geval de zaken voor elkaar. Van alle keren dat ik dit heb klaargelegd is het maar één keer voorgevallen dat ik het ook echt nodig had en de bevalling in de ambulance plaatsvond! De overige twee bevallingen vonden thuis plaats. Bij de bevallingen die thuis plaatsvonden was geen tijd meer om tot vervoer naar het ziekenhuis over te gaan. De zorg voor moeder en pasgeborene werd kort na de bevalling (alsnog) overgenomen door de verloskundige die ter plaatse kwam.

De bevalling die in de ambulance plaatsvond zal me ook altijd bijblijven. Onderweg naar het ziekenhuis zag ik de bovenkant van het hoofdje zichtbaar worden. "Oei", dacht ik. Dit wordt een bevalling in de ambulance. Ik probeerde rustig aan moeder uit te leggen dat het ons niet meer zou lukken om het ziekenhuis te bereiken voordat de baby zou worden geboren.  Ondertussen ratelde er van alles in mijn hoofd en liep ik de hele procedure alvast door. De spullen stonden, zoals vele keren ongebruikt, nu klaar om gebruikt te worden en ik hoefde  de materialen alleen nog maar uit de verpakking te halen. Ondertussen had de collega die met spoed richting ziekenhuis reed toch de ambulancehal al bereikt. Het had geen zin meer om rennend naar de afdeling verloskunde te gaan, het nieuwe leven dat zich aandiende was niet meer tegen te houden. Na de tweede perswee werd in de ambulancehal een gezond jongetje geboren. Na de geboorte checkte ik het babietje. Alles leek in orde en ik klemde de navelstreng af. Vader was inmiddels ook onder begeleiding van de ambulancechauffeur in het achtercompartiment van de ambulance gekomen en ik liet hem de navelstreng doorknippen. Hierna werden moeder en kind goed ingepakt en zijn we naar de afdeling verloskunde gelopen.

'Dit blijven bijzondere en memorabele zorgverleningen'

Op de afdeling werden we verbaasd ontvangen door het team dat nog niet had gehoord dat enkele minuten geleden de baby in de ambulancehal was geboren. De gynaecoloog zei nog gekscherend: 'Wat doen jullie hier op de afdeling, de bevalling is toch al gebeurt? Jullie kunnen net zo goed weer omkeren naar het huisadres!’ Dit blijven bijzondere en memorabele zorgverleningen, en ik ben blij dat de bevallingen die we zelfstandig als ambulanceteam hebben begeleid ongecompliceerd bleken. Geen stuitbevalling, geen baby’s met een slechte start, geen complicaties bij de moeder of anders. Op deze bevallingen kijk ik dan ook met veel plezier terug en ben blij dat we er als ambulanceteam stonden toen we hard nodig waren!