Pas Afgestudeerde hbo-verpleegkundigen op acute zorg afdelingen. Kan dit?
Zeker, maar niet voor iedereen!
Traditioneel worden ervaringsjaren beschouwd als een onmisbare voorwaarde voor toetreding van hbo-verpleegkundigen tot gespecialiseerde afdelingen binnen de ziekenhuizen. Echter, met de groeiende behoefte aan hooggekwalificeerde professionals, moeten we durven afwijken van deze conventionele benadering. Pas afgestudeerde hbo-verpleegkundigen brengen frisse kennis, een onderzoekende en enthousiaste leerhouding met zich mee, eigenschappen die van onschatbare waarde zijn op afdelingen waar innovatie, technologie en snelle besluitvorming cruciaal zijn. Dit blog beoogt een heroverweging van de werkervaringseis.
Waar komt de werkervaringseis vandaan?
De oorsprong van de werkervaringseis voor een acute of intensieve zorg afdeling (IC, CCU, PACU, SEH) is niet duidelijk terug te vinden, maar bestaat al decennia. Historisch gezien werden verpleegkundigen vaak opgeleid via in-service opleidingen in ziekenhuizen, waar ze al veel praktijkervaring hadden. Toch gold ook voor hen de eis van enkele jaren werkervaring op een reguliere verpleegafdeling. Vaak werd benadrukt dat dit "goed was voor hun klinische blik" of "zo leer je de basiszorg goed onder de knie te krijgen". Het is opmerkelijk dat destijds, zelfs tegen verpleegkundigen met al vier jaar klinische ervaring, deze opmerkingen werden gemaakt (wat herkenbaar is uit eigen ervaring).
De oorsprong van de werkervaringseis kan ook hebben gelegen in het feit dat een gespecialiseerde opleiding werd gezien als eindstation van je carrière aan het bed en men deze doorstroom, inclusief hoger salaris, niet te snel wilde bevorderen. Dit om mogelijk ook een vroege burn-out in de loopbaan te voorkomen.
Tot slot kan als mogelijke reden worden genoemd dat vroegere opleidingen tot verpleegkundige minder aandacht besteden aan klinisch redeneren, verpleegkundig leiderschap en een onderzoekende houding. Belangrijke competenties die dan na het afstuderen nog (verder) ontwikkeld moesten worden.
Waarom pleiten (in specifieke gevallen) tegen de werkervaringseis?
Het pleiten tegen de werkervaringseis voor recent afgestudeerde hbo-verpleegkundigen, met directe toegang tot gespecialiseerde afdelingen, zou zowel de zorginstellingen als de verpleegkundigen zelf ten goede komen. Nu, meer dan ooit, wordt er van recent afgestudeerde hbo-verpleegkundigen verwacht dat ze in staat zijn tot klinisch onderbouwd handelen, zelfstandig kunnen optreden, initiatieven tonen, kunnen indiceren, bekend zijn met technologie en zich kunnen ontwikkelen in een leiderschapsrol. Deze competenties zijn van cruciaal belang op specialistische afdelingen. Voeg daarbij een specifieke focus op uitstroom naar de acute zorg binnen het hbo-verpleegkunde curriculum, en dit vergemakkelijkt de overgang en waarborgt de naleving van kwaliteitsnormen.
Welke factoren verdienen aandacht bij loslaten van de werkervaringseis?
Het loslaten van de werkervaringseis vraagt om kleine aanpassingen in ons huidige opleidingsmodel hbo-verpleegkunde. De focus blijft op het opleiden van breed inzetbare bachelor verpleegkundigen, maar met een mogelijkheid voor 'focus en differentiatie' (Bachelor of Nursing 2020 en Bachelor of Nursing 2030). Een gericht scholingsprogramma, mentorschap en praktijkervaring in de afstudeerfase kunnen de student snel de benodigde competenties bijbrengen die noodzakelijk zijn. Na het afstuderen blijft een post-initiële scholing nodig, zij het mogelijk verkort op sommige onderdelen.
Wat vraagt deze verandering van de praktijk?
In het onderzoek van McKenzie et al. (2021) worden gebrek aan gestructureerde ondersteuning, ontoereikende feedback van begeleiders, ongepast gedrag van begeleiders en een negatieve werkcultuur geïdentificeerd als factoren die bij pas afgestudeerde verpleegkundigen psychosociale stress kunnen veroorzaken en daardoor kunnen leiden tot het niet kunnen voldoen aan gestelde eisen. Bovendien is het cruciaal dat recent afgestudeerde verpleegkundigen die in de acute zorg worden aangenomen, beschikken over voldoende theoretische kennis en praktische ervaring op een acute zorgafdeling. Er moet ook een cultuur heersen waarin ervaren verpleegkundigen erkennen dat ze te maken hebben met beginnende professionals en bereid zijn bij te dragen aan de groei en zelfontwikkeling van hun jongere collega's (McKenna en Green, 2004).
Conclusie
Het loslaten van de werkervaringseis voor vervolgopleidingen een gedurfde maar noodzakelijke stap om de gezondheidszorg aan te passen aan de eisen van de 21e eeuw. Het kan mogelijk positieve gevolgen hebben voor de hoge uitstroom van zorgprofessionals na het afstuderen en opent de deur naar een innovatieve en flexibele benadering van professionele ontwikkeling. Hierbij krijgt de pas afgestudeerde en hoogopgeleide verpleegkundige niet alleen de kans krijgen om verder te groeien, maar ook om een waardevolle bijdrage te leveren aan de hoogstaande en complexe zorg die onze toekomstige patiënten verdienen!
Geadviseerde literatuur
McKenzie, R., Miller, S., Cope, V., & Brand, G. (2021). Transition experiences of newly qualified registered graduate nurses employed in a Neonatal Intensive Care Unit. Intensive & critical care nursing, 67, 103112
O’Kane CE. Newly qualified nurses’ experiences in the intensive care unit. BACCN Nurs Crit Care 2011; 17:44–50.
Lewis-Pierre L. Workplace readiness of new ICU nurses: perceptions of managers, educators, preceptors and new RN graduates. Doctoral Dissertation, University of Phoenix, USA, 2013.
Salkaya A. The lived experiences of graduate nurses working in an intensive care unit as their first placement after graduation: a phenomenological study. Master of Nursing Science Dissertation, University of Adelaide, Australia, 2012.
O’Kane CE. Newly qualified nurses’ experiences in the intensive care unit. BACCN Nurs Crit Care 2011; 17:44–50.
Davenport JM. The experience of new nurses beginning critical care practice: an interpretive phenomenologic study. Doctoral Dissertation, University of Maryland, USA, 2000.
Lewis-Pierre L. Workplace readiness of new ICU nurses: perceptions of managers, educators, preceptors and new RN graduates. Doctoral Dissertation, University of Phoenix, USA, 2013.
Wiles LL. Basic knowledge in critical care: a comparison of experienced and newly graduated nurses augmented with an examination of newly graduated nurses’ experience making clinical judgements. Doctoral Thesis, Duquesne University, USA, 2010.