Trots op je vak en opleiding: verpleegkundige.

Veel studenten en zelfs collega’s in het werkveld vinden het lastig om duidelijk uit te leggen wat precies het verschil is tussen mbo- en hbo opgeleide verpleegkundigen. Vaak hoor ik dat mbo-verpleegkundigen praktischer zouden zijn en meer “aanpakkers”, terwijl hbo-verpleegkundigen vooral worden opgeleid voor functies buiten de directe patiëntenzorg, zoals management of onderzoek. Dit is natuurlijk een veel te oppervlakkige benadering en doet beide opleidingen tekort.

 

Hoewel er in de praktijk steeds vaker een onderscheid wordt gemaakt in taken en verantwoordelijkheden tussen beide verpleegkundige professionals, vertonen de beroepsprofielen zowel overeenkomsten als verschillen. Beide groepen hebben bijvoorbeeld dezelfde praktijkuren tijdens hun opleiding (= 2.300 uur). Het idee dat mbo-verpleegkundigen dus 'handiger' zijn in de praktijk komt vaak voor, maar het is belangrijk om dit genuanceerd te bekijken.

 

Wat zijn dan kort samengevat de overeenkomsten en verschillen? (op basis van de beroepsprofielen VenVN)

 

Overeenkomsten:

 

Vakinhoudelijk handelen:

Beide profielen benadrukken het belang van kennis over anatomie, fysiologie, (psycho) pathologie, ontwikkelingspsychologie en zelfmanagement. Ze zijn beide verantwoordelijk voor het correct uitvoeren van voorbehouden en risicovolle handelingen, rekening houdend met hun bevoegdheid en bekwaamheid. Beide verpleegkundigen moeten zorgrelaties opbouwen en vroegtijdig problemen signaleren en gepaste interventies uitvoeren.

 

Communicatie:

Zowel mbo- als hbo-verpleegkundigen moeten effectief communiceren met zorgvragers, hun naasten en het sociale netwerk. Beide moeten rekening houden met culturele verschillen en professioneel omgaan met agressie en onbegrepen gedrag.

 

Samenwerking:

Beide profielen vereisen de vaardigheid om samen te werken in multidisciplinaire teams en een goede samenwerking tussen mantelzorgers, vrijwilligers en professionele zorgverleners te bevorderen.

 

Professionaliteit en kwaliteit:

Zowel mbo- als hbo-verpleegkundigen moeten volgens richtlijnen, protocollen en wet- en regelgeving werken. Ze moeten planmatig werken, prioriteiten stellen en verantwoordelijk zijn voor de kwaliteit van hun zorg.

 

"Laten we in Nederland trots zijn op het feit dat we op twee niveaus opleiden tot verpleegkundige en deze meerwaarde benutten en uitdragen, want anders zou het opleiden op twee niveaus zinloos zijn."

Verschillen:

De belangrijkste verschillen worden vooral zichtbaar in de volgende gebieden: complexiteit van zorg, theoretische kennis, coördinatie en regie, kennis en wetenschap, maatschappelijk handelen, en leiderschap en innovatie.

 

Complexiteit van zorg:

Mbo-verpleegkundigen richten zich voornamelijk op zorgsituaties met een lagere complexiteit. Hbo-verpleegkundigen daarentegen, zijn opgeleid om te handelen in complexere zorgsituaties, waarbij een sterke nadruk ligt op klinisch redeneren en het vroegtijdig signaleren van problemen.

 

Theoretische kennis en onderzoek:

Mbo-verpleegkundigen hebben basiskennis van vakgebieden zoals anatomie en ontwikkelingspsychologie en gebruiken protocollen en standaarden voor hun handelen. Hbo-verpleegkundigen hebben een diepere theoretische kennis en zijn ook in staat om evidence-based practice toe te passen. Ze kunnen bovendien participeren in onderzoek en een rol spelen in het verzamelen, analyseren en interpreteren van wetenschappelijke artikelen.

 

Coördinatie en regie:

Mbo-verpleegkundigen kunnen de zorg coördineren voor individuele zorgvragers of kleine groepen. Hbo-verpleegkundigen vervullen vaker een regierol in multidisciplinaire teams en kunnen zorgprocessen op een hoger niveau coördineren.

 

Kennis en wetenschap:

Mbo-verpleegkundigen houden hun kennis actueel door bijscholing en vakliteratuur, maar hun focus ligt vooral op het leren op de werkplek. Hbo-verpleegkundigen zijn meer betrokken bij wetenschappelijk onderzoek en het toepassen van evidence-based methoden in de praktijk. Ze zijn verantwoordelijk voor het voortdurend ontwikkelen van hun vakkennis en het implementeren van innovaties.

 

Maatschappelijk handelen:

Mbo-verpleegkundigen adviseren zorgvragers vooral over individuele preventie en ondersteunen bij het versterken van het sociale netwerk. Hbo-verpleegkundigen spelen daarnaast een rol in collectieve preventie en gezondheidsvoorlichting, en hebben meer aandacht voor epidemiologie en gedragsbeïnvloeding in een bredere context.

 

Leiderschap en innovatie:

Mbo-verpleegkundigen geven feedback en spelen een ondersteunende rol in de professionalisering van collega's. Hbo-verpleegkundigen tonen meer leiderschap en initiëren kwaliteitszorg en innovatie binnen hun organisatie. Ze spelen een actieve rol in de ontwikkeling van zorgbeleid.

 

Laten we in Nederland trots zijn op het feit dat we op twee niveaus opleiden tot verpleegkundige en deze meerwaarde benutten en uitdragen, want anders zou het opleiden op twee niveaus zinloos zijn. Hierbij is geen van beide opleidingen is beter of “hoger” dan de andere in de praktijk; ze onderscheiden zich vooral in hun patiëntenpopulatie en in de complexiteit en verantwoordelijkheden van hun zorgverlening.

 

Bronnen:

https://www.venvn.nl/media/a03fvycx/01122016_beroepsprofiel_hbo-opgeleideverpleegkundige.pdf

https://www.venvn.nl/media/eouf2sqx/01122016_beroepsprofiel_mbo-opgeleideverpleegkundige.pdf